Gıda zehirlenmesi… Sık sık karşımıza çıkan ve birçoğumuzun en az bir kez yaşadığı o tatsız deneyim. Güzel bir yemek yedikten sonra başlayan mide bulantısı, ateş, halsizlik derken birkaç günümüzü zehir eden bir hastalık. Ancak Maryland Üniversitesi’nden bir grup bilim insanı bu durumu tarihe gömmeye hazırlanıyor. Ekip, Salmonella bakterisine karşı etkili bir aşı üzerinde çalışıyor ve ilk sonuçlar oldukça umut verici.
Araştırmacılar, geliştirdikleri aşıyı insanlarda Faz 1 klinik denemelerinde test etti. Sonuçlar, aşının güvenli, iyi tolere edilebilir ve hedeflenen bakteriye karşı güçlü bir bağışıklık tepkisi oluşturduğunu gösterdi. Çalışmanın ortak yazarı Prof. Myron Levine, “Bu bulgular, gelecekteki çalışmalar için güçlü bir temel oluşturuyor” dedi.
Küresel bir sağlık tehdidi: Salmonella nedir?
Salmonella enfeksiyonu genellikle Salmonella Enterica adlı bakteri türünden kaynaklanıyor. Bunun farklı alt türleri (serovarları) bulunuyor. Bunlardan biri olan Salmonella Typhi, yüksek ateş, mide bulantısı, ishal ve halsizlikle seyreden tifo hastalığına neden oluyor. Diğer alt türler ise klasik gıda zehirlenmesi belirtileriyle karşımıza çıkıyor.
Salmonella, çoğunlukla pişmemiş et, tavuk, yumurta veya yıkanmamış sebze-meyvelerden, bazen de enfekte kişilerle temas yoluyla bulaşıyor. Örnek vermek gerekirse Amerika’da her yıl 1 milyondan fazla insan bu bakteriden etkileniyor ve on binlerce kişi hastaneye kaldırılıyor. Özellikle küçük çocuklar, yaşlılar ve bağışıklığı zayıf kişiler için ciddi risk oluşturuyor.
Aşının hedefi: Üç farklı Salmonella türü
Ekip, geliştirdiği aşının üç farklı Salmonella alt türünü hedeflediğini belirtiyor: Tifo etkeni Salmonella Typhi ve özellikle çocuklarda ağır enfeksiyonlara yol açan iki farklı alt tür.
Aşının adı TSCV (Trivalent Salmonella Conjugate Vaccine). Bu, bakterinin dış kabuğundaki polisakkarit antijenleri (şeker molekülleri) bağışıklık sistemini güçlendiren bir taşıyıcı proteinle birleştiren bir tür “konjugat aşı.”
Denemeye Amerika’da 22 sağlıklı yetişkin gönüllü katıldı. İki grup farklı dozlarda aşı olurken, bir grup plasebo aldı. Sonuçlar ise etkileyici: Aşı güvenli bulundu ve en yaygın yan etki yalnızca enjeksiyon yerinde hafif ağrıydı. Daha da önemlisi, aşı yapılan tüm gönüllülerde antikor üretimi dahil güçlü bir bağışıklık tepkisi gözlemlendi.
Araştırma küçük çaplı olsa da, elde edilen veriler büyük bir potansiyele işaret ediyor. Eğer sonraki fazlarda da benzer sonuçlar alınırsa, TSCV, özellikle çocukların yoğun şekilde etkilendiği bölgelerde çok değerli bir koruma sağlayabilir.
